Lata ewolucji wytworzyły w ludziach potrzebę tworzenia bliskich relacji. Związek z inną osobą powinien dawać poczucie szczęścia, bezpieczeństwa i stabilności. Niestety niekiedy zdarza się, że partnerzy mają wobec siebie inne oczekiwania, a w ich relacjach coraz częściej pojawiają się negatywne emocje. Takie związki mają charakter toksyczny i destrukcyjny.
Jaka jest definicja toksycznego związku?
Nie ma jednej uniwersalnej definicji toksycznego związku. Przyjmuje się, że w tego rodzaju relacjach korzyści przebywania razem są zdecydowanie mniejsze niż koszty ponoszone przez jednego partnera bądź obu partnerów. Pozytywne uczucia takie jak:
- miłość,
- satysfakcja,
- spełnienie,
- poczucie bezpieczeństwa,
zostają stopniowo zastępowane:
- pustką,
- niechęcią,
- nienawiścią,
- poczuciem braku sensu.
Pomimo tego iż partnerzy tworzący toksyczny związek czują, że ma on negatywny wpływ na ich życie, często nie potrafią się z niego uwolnić. Tymczasem rozwiązaniem problemów jest rozstanie lub podjęcie próby uzdrowienia relacji, najlepiej we współpracy z doświadczonym terapeutą.
Jak rozpoznać związek toksyczny
Chociaż toksyczny związek wypełniają niezdrowe zachowania, wielu osobom trudno uzmysłowić sobie, że relacja, w której się znajdują, przynosi więcej szkód niż korzyści. Zdaniem specjalistów można wyróżnić kilka cech, które świadczą o niezdrowych relacjach. Te cechy to:
- kłamstwa,
- manipulacje,
- nieuzasadniona zazdrość,
- kłótnie i przemoc,
- brak zaufania i troski,
- szantaż emocjonalny,
- uzależnienie od partnera.
Osoby przebywające w toksycznym związku bardzo często tracą poczucie własnej wartości. Czują się winne problemów oraz nieporozumień i są gotowe cierpieć w imię miłości do partnera. Nie potrafią uwierzyć w to, że najbliższa im osoba może w bezwzględny sposób wykorzystywać ich zaufanie, miłość oraz poświęcenie.
Osoby skłonne do wchodzenia w toksyczne relacje
Najbardziej narażone na wchodzenie w toksyczne relacje są osoby z zaburzonym poczuciem własnej wartości, które nie wyniosły odpowiednich wzorców zachowań z domu rodzinnego. Negatywne wzorce wyniesione z dzieciństwa sprawiają, że podświadomie wybierają partnerów, którzy wykazują podobne niedostatki emocjonalne. Partnerzy ci często są zamknięci w sobie, wykazują trudności z okazywaniem uczuć, są podatni na uzależnienie od alkoholu bądź narkotyków.
Osoby, u których w dzieciństwie występowały niedostatki rodzinnego ciepła i czułości, często odczuwają ogromny głód miłości. To on sprawia, że są gotowe do wszelkich poświęceń dla ratowania swej relacji, nawet jeśli ma ona toksyczny charakter. Niskie poczucie własnej wartości sprawia, że osoby te są podatne na manipulacje partnera i za wszystko obwiniają siebie. Nie rozumieją, że związek nie opiera się na strachu przed odrzuceniem i samotnością, lecz na poczuciu bezpieczeństwa i bezwarunkowej akceptacji.
Skutki przebywania w toksycznym związku
Długotrwałe przebywanie w toksycznym związku ma negatywny wpływ zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Przewlekły stres może prowadzić do pojawienia się nerwicy, lęków, a także depresji. Wpływa również destrukcyjnie na działanie układu odpornościowego. Coraz więcej lekarzy zaczyna dostrzegać związek pomiędzy przewlekłym stresem, a chorobami autoimmunologicznymi. Groźby, kłamstwa, intrygi oraz szantaż emocjonalny ze strony toksycznego partnera, utrudniają ofierze codzienne funkcjonowanie i prawidłową ocenę rzeczywistości. Życie w toksycznym związku można porównać do uzależnienia. Jak każdy nałóg wykazuje działanie destrukcyjne.
Uwalnianie się od toksycznego partnera
Punktem wyjścia do uwolnienia się od toksycznego partnera jest uświadomienie sobie problemu. Podobnie jak uzależniony od używek, osoba przebywająca w toksycznym związku musi dostrzec problem i go nazwać. Kolejny krok polega na uwolnieniu się od przekonania, że miłość wiąże się z cierpieniem i poświęceniem. Aby iść naprzód, trzeba skupić się na własnej osobie i swoich potrzebach. W związku z tym, że proces wychodzenia z toksycznego związku nie jest łatwy, warto poszukać wsparcia. Zaufana osoba powinna zapewniać pomoc duchową, a niekiedy także i materialną. Dobrym rozwiązaniem jest również udanie się do psychologa lub psychoterapeuty.
Czy można naprawić relacje?
Wiele osób przebywających z toksycznym partnerem zastanawia się, czy jest możliwe naprawienie relacji i stworzenie zdrowego związku. Żeby było to możliwe, konieczne jest zaangażowanie obu partnerów. Obie strony muszą uświadomić sobie problem i poznać jego skalę. Aby ratowanie związku było realne, należy postawić na otwartość, komunikację oraz absolutną szczerość. Ofiara toksycznego partnera musi nauczyć się niezależności i wyznaczania granic. Powinna również zrezygnować z uległości i wykazywać gotowość do odejścia, jeśli obie strony nie dojdą do porozumienia. Należy podkreślić, że naprawa relacji to proces trudny, czasochłonny i nie zawsze skuteczny.
Podsumowanie
Chociaż uwalnianie się z toksycznego związku nie jest łatwe, często bywa konieczne. Trzeba pamiętać, że każdy człowiek jest indywidualnością, która ma swoje własne potrzeby, marzenia i oczekiwania. Szacunek obojga partnerów do wyznawanych wartości powinien stanowić podstawę budowania trwałego i zdrowego związku.
