Współczesny świat stawia wyzwania, którym nie każdy jest w stanie podołać. W pracy jest wymagana wysoka wydajność i stała gotowość do wykonywania obowiązków, a także elastyczność. Pracę zawodową trzeba pogodzić z rodziną, a to bardzo często prowadzi do przeciążenia, stresu i wypalenia zawodowego. Czym tak naprawdę jest wypalenie zawodowe? Jakie są objawy?
Czym jest wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe można porównać z całkowitym wyczerpaniem fizycznym, emocjonalnym i psychicznym. Jest to sytuacja, w której mogą rozwinąć się zaburzenia psychiczne lub psychosomatyczne. Jeśli problem nie zostanie zauważony w porę, to konsekwencją może być depresja, zaburzenia lękowe, a nawet dolegliwości fizyczne, takie jak wysokie ciśnienie krwi, problemy z sercem i żołądkiem lub bóle głowy.
Pojęcie wypalenia zawodowego zostało wprowadzone w latach 70. ubiegłego wieku przez amerykańskiego psychoanalityka. Zaobserwował on, że niektóre osoby wykonujące konkretne zawody są szczególnie zaangażowane w pracę, przy czym nie zwracają one uwagi na to, że czas na przyjemności jest całkowicie pomijany. Osoby, które są bardzo zmotywowane, perfekcjonistyczne i podchodzące ideowo do pracy są w dużej mierze narażone na syndrom wyczerpania zawodowego.
Czy jest różnica pomiędzy wypaleniem zawodowym a depresją?
Przyczyn wypalenia zawodowego może być wiele. Jedną z nich na pewno są stresujące warunki pracy, mobbing lub nadmierne obciążenie obowiązkami. Do przyczyn zalicza się też nieadekwatną do wykonywanej pracy płacę, a także niedocenianie przez szefa. Bardzo często wypalenie zawodowe porównywane jest z depresją. Jednak wypalenie związane jest bezpośrednio ze stresem zawodowym. Depresja może mieć inne podłoże związane na przykład z problemami z dzieciństwa, niedocenianiem przez rodziców czy nieśmiałością, która prowadzi do wycofania społecznego.
Na pewno w obu przypadkach osoby powinny zgłosić się do specjalisty. Bardzo ważne jest rozróżnienie, czy osoba cierpi na wypalenie zawodowe, a może na depresję. Tylko wówczas można wdrożyć odpowiednie leczenie.
Jakie osoby są podatne na wypalenie zawodowe?
Tak na dobrą sprawę każdy może wypalić się zawodowo. Najczęściej jednak na tę przypadłość cierpią osoby, które mają skłonność do perfekcjonizmu i nadmiernego zaangażowania, chcą robić wiele rzeczy naraz, mają silne poczucie odpowiedzialności. Obecnie ten problem dotyczy przeważnie osób, które pracują w korporacjach, a praca wykonywana jest przez 12 godzin dziennie. Wiele obowiązków zawodowych jest dodatkowo wykonywanych w domu i ciężko jest znaleźć czas na relaks czy przyjemności. W długiej perspektywie taki styl życia może nie tylko doprowadzić do wypalenia zawodowego, ale też do problemów zdrowotnych.
Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
Osoby dotknięte tą chorobą często zgłaszają stany wyczerpania, po części z powodu zmęczenia, po części z powodu pośpiechu i frustracji związanej z niespełnionymi planami i pragnieniami. Objawy dotyczą nie tylko sfery psychicznej, ale i fizycznej. Najczęściej pacjenci uskarżają się na:
- Ciągłe zmęczenie i wyczerpanie
- Spadek wydajności
- Nerwowość
- Zaburzenia snu
- Brak energii do życia
- Zawroty i bóle głowy
- Dolegliwości żołądkowo-jelitowe
Osoby dotknięte wypaleniem zawodowym zaniedbują nie tylko swoje obowiązki w pracy, ale też rodzinę, przyjaciół, a przy tym nie mają już chęci cieszyć się swoimi pasjami.
Czy można zapobiec wypaleniu zawodowemu?
Jeśli dostatecznie wcześnie zauważone zostaną pierwsze oznaki wypalenia, to można szybko podjąć działania, które cofną ten stan rzeczy. Wtedy ważne jest by:
- szukać pomocy u najbliższych lub u psychoterapeuty,
- znaleźć czas dla siebie i na swoje przyjemności,
- wziąć urlop,
- pomyśleć o zmianie pracy lub stanowiska.
Chcąc uniknąć wypalenia zawodowego, nie należy przedkładać pracy nad swoje przyjemności. W życiu nie chodzi o to, aby za wszelką cenę stawiać sobie ambitne cele. Czasami trzeba powiedzieć po prostu „nie” i wycofać się na chwilę. Aby przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu, należy znaleźć balans pomiędzy pracą, domem, a hobby.
