W polskim prawie, „ważne powody” do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków są określane na podstawie zasad współżycia społecznego oraz norm etycznych. Sąd Najwyższy wskazuje, że te powody muszą być związane z okolicznościami, które sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z majątku, do którego ten małżonek się nie przyczynił. Oto przykłady „ważnych powodów”:
- Przewlekła bierność zawodowa: Gdy jeden z małżonków nie podejmuje pracy lub nie stara się o zatrudnienie, co wpływa na powstanie majątku wspólnego.
- Rażąca rozrzutność: Małżonek, który trwoni majątek na niepotrzebne wydatki, takie jak luksusowe zachcianki, może być podstawą do nierównego podziału
- Trwonienie majątku: Uzależnienia od hazardu, alkoholu czy narkotyków, które prowadzą do marnotrawienia wspólnego majątku.
- Długotrwała separacja: Gdy małżonkowie żyją w separacji przez dłuższy czas, co może wpływać na ocenę ich wkładów w powstanie majątku.
- Naruszanie obowiązków rodzinnych: Rażące lub uporczywe naruszanie obowiązków wobec rodziny przez jednego z małżonków również może być uznane za ważny powód.
- Znaczna dysproporcja w przyczynieniu się do powstania majątku: Jeśli jeden z małżonków wnosi znacznie więcej do wspólnego majątku niż drugi, może to być podstawą do nierównego podziału.
Te okoliczności są oceniane indywidualnie przez sąd na podstawie całokształtu sprawy, a sama nierówność w przyczynieniu się do powstania majątku nie wystarczy bez dodatkowych „ważnych powodów” do ustalenia nierównych udziałów.
Zdrada a podział majątku– czy ma realny wpływ?
Zdrada jako taka nie wpływa na sposób podziału majątku wspólnego małżonków w Polsce. W przypadku rozwodu, podział majątku realizowany jest zgodnie z zasadą równości udziałów, na mocy art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Sąd może jednak postanowić o nierównym podziale majątku wspólnego, jeżeli zachodzą „ważne powody” oraz jeśli jeden z małżonków w sposób zauważalnie nierówny przyczyniał się do zgromadzenia tego majątku, co jest uregulowane w art. 43 § 2 tego kodeksu.
Zdrada może być rozpatrywana jako „ważny powód” w kontekście orzeczenia o winie w rozwodzie. Na przykład, Sąd Najwyższy w wyroku z 16 listopada 2023 roku (sygn. akt II CSKP 1401/22) stwierdził, że rozwód orzeczony z wyłącznej winy jednego z małżonków może uzasadniać nierówny podział majątku.
Sytuacje, w których zdrada może wpłynąć na podział majątku:
- Rozwód z orzeczeniem o winie: Jeśli zdrada była przyczyną rozwodu, sąd może uznać to za podstawę do nierównego podziału majątku.
- Nierówny wkład w tworzenie majątku: Jeśli małżonek dopuszczający się zdrady zaniedbywał obowiązki finansowe lub marnotrawił majątek (na przykład przez hazard lub nadmierne wydatki), może to skutkować nierównym podziałem majątku na mocy art. 43 § 2 KRO.
- Marnotrawstwo majątku: Jeżeli zdrada miała bezpośredni wpływ na zmniejszenie wartości majątku wspólnego, na przykład przez wydatki na utrzymanie kochanka, sąd może przyznać większą część majątku małżonkowi pokrzywdzonemu.
Mimo że zdrada sama w sobie nie jest bezpośrednią przesłanką do zmiany udziałów majątkowych, sąd może uwzględnić poważne naruszenia finansowe związane z nią przy dokonywaniu podziału majątku.
Każdy przypadek rozwodu i podziału majątku jest traktowany indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności oraz obowiązujących przepisów prawa.
